Ryga ma wiele do zaoferowania i dlatego warto się dać ponieść swobodnym przechadzkom między kilkusetletnim dziedzictwem miasta.
Ryga jest największym miastem Łotwy i śmiało można stwierdzić, że z pozostałych republik poradzieckich wyróżnia się swoim wyglądem. To miasto portowe, położone nad Dźwiną, która wpływa do Zatoki Ryskiej, będącej częścią Morza Bałtyckiego. Ryga jest centralnym hubem komunikacyjnym Łotwy z jedynym międzynarodowym portem lotniczym w kraju.
To właśnie w Rydze znajduje się jeden z zaledwie dwóch obiektów wpisanych na listę światowego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego UNESCO na Łotwie. Jest nim zabytkowe Stare Miasto, po którym można chodzić godzinami.
Niegdyś liczba mieszkańców stolicy przekraczała nawet 900 tys. osób, dziś to miasto 600-tysięczne, wciąż jednak największe spośród miast w krajach bałtyckich.
Ryga – początki miasta
Pierwsza rozwinięta osada miała istnieć w miejscu dzisiejszej Rygi już w X wieku, a miasto w obecnym kształcie zostało założone w 1201 roku przez biskupa Alberta von Buxhövdena i nieco później dołączyło do Związku Hanzeatyckiego, stając się kluczowym ośrodkiem handlowym związku. Przynależność do Hanzy i coraz większa rola portu, sprawiły, że do miasta zaczęła przenikać kultura i język niemiecki, co odbiło się w tkance architektonicznej Rygi.
Na przełomie XIII i XIV wieku władzę nad miastem próbował przejąć zakon krzyżacki, co zakończyło się kilkudziesięcioletnim sporem między mieszkańcami Rygi a zakonem. Ostatecznie Krzyżacy ustąpili w 1366 roku, zachowując jedynie prawo do posiadania zamku. Nie oznaczało to całkowitego rozwiązania problemów z zakonem, bo w połowie XV wieku otrzymali we władanie połowę miasta na mocy porozumienia z władzami archidiecezji ryskiej. Kolejny raz nie spodobało się to mieszkańcom, którzy w 1484 zburzyli zamek krzyżacki.
Ryga w Rzeczypospolitej (1561–1621)
W 1561 Inflanty oddały się pod opiekę królowi Zygmuntowi II Augustowi, a rok później Gotthard Kettler złożył hołd lenny polskiemu władcy. Po unii lubelskiej Ryga znalazła się pod wspólnym panowaniem Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego. W okresie panowania Rzeczypospolitej w ryskiej mennicy bito polskie monety, a samo miasto intensywnie się rozwijało. Rosła liczba cechów rzemieślniczych. W 1588 otwarto drukarnię, wzorowaną na drukarni hetmana Jana Zamoyskiego, rok później Ryga złożyła przysięgę wierności królowi Polski Zygmuntowi III Wazie.
W 1621 roku w wyniku wojen polsko-szwedzkich Ryga dostała się we władanie Szwedów, którzy rządzili w niej aż do 1710 roku, kiedy to stracili miasto na rzecz carskiej Rosji. W połowie XIX wieku rozpoczęły się migracje ludności wiejskiej do miasta. Populacja skoczyła do ponad 150 tysięcy, a w mieście mówiło się głównie trzema językami: niemieckim, łotewskim i rosyjskim.
Ryga w XX wieku
18 listopada 1918 r. Łotewska Rada Ludowa ogłosiła w Rydze powstanie niepodległej Republiki Łotewskiej. Kilkanaście dni później działania wojenne przeciwko niepodległej republice rozpoczęła Armia Czerwona. Komuniści dążyli do opanowania Łotwy i utworzenia na jej terenie republiki radzieckiej, co sprawiło, że Łotysze sprzymierzyli się z Niemcami. Jednak bolszewicy opanowali całą wschodnią Łotwę i w 1919 roku zdobyli miasto, jednak kilka miesięcy później odbili je Niemcy. W 1920 roku podpisano traktat pokojowy między Łotwą a Rosją, co przez dwie dekady dało Łotwie niepodległość i względny spokój.
W 1940 miasto zostało wcielone do ZSRR, a rok później wkroczyli do niego Niemcy. 13 października 1944 Ryga znów znalazła się w rękach Armii Czerwonej, co wiązało się z utratą niepodległości Łotwy na następne pół wieku.
Od zakończenia wojny możemy datować silny napływ Rosjan do miasta (w 1935 roku Łotysze stanowili około 65% mieszkańców Rygi, Rosjanie około 4%, czterdzieści pięć lat później Łotyszy w Rydze było już 38%).
Po rozpadzie ZSRR w 1991 roku Łotwa odzyskała niepodległość.
Co zwiedzać w Rydze?
1. Stare Miasto
Teren wpisany na listę UNESCO. Mieszczańskie kamienice, wąskie ulice, duże brukowane place, elementy ryskiego gotyku, secesja. To jest naprawdę najlepsze miejsce w Rydze.
Na początku XX wieku Ryga stała się europejskim miastem o największej koncentracji architektury secesyjnej, z około 50 secesyjnymi budynkami o wysokiej wartości architektonicznej w części średniowiecznej miasta i ponad 300 w pozostałej części historycznego centrum.
Na starówce znajdziecie m.in.: zamek, katedrę z organami pochodzącymi z 1601 roku, Muzeum Historii Łotwy, Kościół św. Piotra, Małą i Wielką Gildię, Basztę Prochową i Szwedzką, Mury Obronne. Długo by wymieniać.
2. Targowisko Miejskie
Wzorem podobnych miejsc – położone koło dworca kolejowego i autobusowego. Powstało w 1930 roku, po sześcioletniej budowie. Targowisko ma charakterystyczną strukturę, bo składa się z pięciu olbrzymich hal, które służyły armii niemieckiej jako hangary dla sterowców. Po oddaniu targowiska do użytku było to największe i najnowocześniejsze tego typu miejsce w Europie. W czasach sowieckich rynek odwiedzało nawet 50-70 tys. osób dziennie, w weekendy nawet 100 tys. Na targu można kupić prawie wszystko, ale dominują przede wszystkim smaczne, łotewskie produkty wiejskie.
3. Plac Ratuszowy
W czasie II wojny światowej został mocno uszkodzony, więc dotknęła go przebudowa. W dalszym ciągu robi wrażenie. Miejskich gości wita historyczna fasada Domu Bractwa Czarnogłowych, a także zrekonstruowany ratusz i inne budynki. Co ciekawe ponad pięć wieków temu ustawiono tutaj pierwszą choinkę bożonarodzeniową w Rydze (tradycja przetrwała do dziś). Na placu znajduje się również Muzeum Okupacji, czy socrealistyczny pomnik Strzelców Łotewskich.
4. Akademia Nauk Łotwy
Wygląda znajomo? Wieżowiec wzorowany na moskiewskich Siedmiu Siostrach, przypominający Pałac Kultury i Nauki w Warszawie, choć jest od niego dwa razy mniejszy. Socrealizm w najlepszym wydaniu. Możemy wjechać na taras widokowy na 17 piętrze. Cena: 6 euro.
5. Budynek i muzeum KGB
Dom na rogu (Stūra māja z łotewskiego) – to imponująca secesyjna kamienica, w której najpierw swoją siedzibę miało NKWD, potem KGB. W piwnicach budynku znajdują się cele i niewielka ekspozycja części Muzeum Okupacji Łotwy. Wejście i wycieczka z przewodnikiem: 10 euro.
6. Ulica Alberta (łot. Alberta iela)
Bez cienia przesady to najpiękniejsza ulica w mieście, która swoją nazwę otrzymała od Alberta von Buxhövdena, założyciela Rygi. Ulica została wybudowana w latach 1901-1909, a budynki, które na niej się znajdują to prawdziwe perełki architektoniczne, utrzymane w secesyjnym stylu. Bogactwo form, wzorów, dbałość zachwyci każdego.
7. Biblioteka Narodowa Łotwy
Miks architektoniczny miasta doskonale puentuje nowoczesny i futurystyczny budynek Biblioteki Narodowej Łotwy. Architekt tworzący strukturę nowego obiektu miał nawiązać do łotewskiej mitologii i symboliki Zamku Światła i Szklanej Góry, co znalazło odbicie nie tylko w jego wyglądzie, ale i nazwie — Gaismas Pils, czyli Zamek Światła.
Biblioteka robi imponujące wrażenie (z prawobrzeżnej części Rygi można się do niej przespacerować przez Most Kamienny), szczególnie w czasie świtu czy zachodu słońca, kiedy światło odbija się od jej fasady. Budynek oddany do użytku w 2014 roku ma trzynaście pięter i sześćdziesiąt osiem metrów wysokości. Pracuje w nim około 500 osób, które opiekują się pięcioma milionami tytułów książek, czasopism, druków itp.
8. Kościół Świętego Piotra
Jeden z największych obiektów w Rydze, który w dodatku swoje przeszedł. Oprócz tego, że wyróżnia się wysokością, to także wiekiem, bo wzmianki o nim sięgają początków XIII wieku. Kościół budowano etapami, co ma odzwierciedlenie w jego eklektycznej architekturze, łączącej gotyk z barokiem. W 1666 roku runęła wieża, odbudowano ją po to, by w… 1677 roku spłonęła. Znów odbudowano szpilę, która w 1721 roku… znów spłonęła. Nieustępliwi mieszkańcy odbudowali ją, ale przyszła druga wojna światowa i w 1941 roku wieża ze szpilą znów została zniszczona. Odbudowano ją dopiero w latach 1968-1973.
Obecnie kościół wraz z wieżą mierzy lekko ponad 123 metry. Można dostać się na punkt widokowy. Cena: 9 euro.
9. Dzielnica Kalnciema
Tutaj możecie się przenieść w czasie do XIX-wiecznej Rygi. Dzielnica Kalnciema (wraz z główną ulicą o tej nazwie) słynie z drewnianych budynków, zbudowanych, mniej więcej, w ciągu 30 lat. Lokatorzy finezyjnych domów odzwierciedlali wielonarodową społeczność Rygi. W dzielnicy mieszkali Łotysze, Niemcy, Żydzi, Rosjanie i Polacy. Na początku XX wieku dominowali tu rzemieślnicy i kupcy, a na ulicach poruszało się dużo rowerów – efekt funkcjonowania dzielnicowej fabryki jednośladów. W czasach sowieckich budynki zostały przekształcone w mieszkania komunalne. W każdą sobotę w dzielnicy odbywa się targ rolniczy, gdzie można nabyć lokalne produkty, a także wyroby artystyczne i rzemieślnicze.
10. Łotewskie Muzeum Etnograficzne
Położone kwadrans jazdy od Rygi nad malowniczym jeziorem Juglas muzeum, które jest jednym z największych i najstarszych skansenów w Europie. Zajmuje 87 hektarów, a ekspozycja jest gromadzona od 1924 roku. To wyjątkowy skansen, który w żadnym wypadku nie przypomina podobnych obiektów, gdzie wieje nudą.
W muzeum zebrano 118 zabytkowych budynków ze wszystkich czterech łotewskich prowincji: Kurlandia, Łatgalia, Liwonia, Semigalia. Są zróżnicowane wiekowo – od XVIII do XX wieku. To prawdziwy przegląd zwyczajów, historii i kultury łotewskiej. Dowiecie się, jak myli się Łotysze, jak ozdabiali zagrody, z czego korzystali w codziennym życiu. Wszystko to w czasie spaceru między tradycyjnymi gospodarstwami i domami mieszkalnymi rolników, rzemieślników, rybaków.
W sezonie bilet kosztuje 4 euro, poza sezonem 2 euro.
Mamy świadomość, że lista nie wyczerpuje wszystkich najciekawszych miejsc w Rydze. Czy coś byście do niej dodali?