Miłośnicy architektury socrealistycznej będą mieli w tym mieście sporo do zwiedzania.
Biszkek, podobnie jak większość środkowoazjatyckich stolic (z wyjątkiem Taszkentu) to miasto nowe, którego gwałtowny rozwój wiąże się z ekspansją armii carskiej na tych terenach. Pierwsze osady ludzkie miały powstawać w miejscu dzisiejszego Biszkeku kilka tysięcy lat przed naszą erą. Jednak współczesną historię miasta liczy się od 1825 roku, kiedy na tym terenie wyrosła twierdza Biszbek, należąca do Chanatu Kokandu. W 1862 roku twierdza została podbita przez armię carską i przemianowana na Piszpek. Kiedy rewolucja zdmuchnęła z tronu cara, miasto włączono do Turkiestańskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. W 1926 roku zmieniono jego nazwę na Frunze, aby uhonorować Michaiła Frunzego, rewolucjonistę, żołnierza, który tutaj się urodził. Po odzyskaniu przez Kirgistan niepodległości w 1991 roku stolica stała się Biszkekiem. Ze 197 lat istnienia Biszkeku, aż 129 lat przypadało na władzę rosyjską, w tym 73 lata na rządy komunistów. Taki obrót sprawy znalazł odbicie w tkance miasta.
Co zwiedzać w Biszkeku?
Głównym punktem stolicy, jego sercem, jest Plac Ała-Too przy Prospekcie Czui, zaprojektowany zgodnie z prawidłami socjalistycznej zabudowy. To olbrzymia przestrzeń, którą przecina kilka pasów ruchu. W centralnym miejscu stoi posąg Manasa, bohatera eposu narodowego, najdłuższego na świecie, liczącego kilkaset tysięcy wersów. Tuż obok strzela w powietrze 45-metrowy maszt z flagą narodową Kirgistanu. Znalazło się tu też miejsce dla kolejnych monumentów. Jednym z nich jest posąg kobiety – Erkindik (wolność), trzymającej w dłoni tunduk, czyli okrągłą obręcz montowaną na szczycie jurty, która znajduje się też na fladze kraju. Drugim jest kolejny symbol kirgiskiej tożsamości – to rzeźba najsłynniejszego pisarza Czingiza Ajtmatowa.
Do 1991 roku plac nosił imię Lenina, który posiadał tu też swój pomnik. System polityczny zmienił się, Kirgizi zmienili nazwę placu, a monument przenieśli kilkaset metrów dalej. Jak wszędzie na obszarze poradzieckim główny plac jest miejscem zrywów narodowościowych i protestów, do których w Kirgistanie doszło m.in. w 2005 i 2010 roku.
Bazary w Biszkeku
Jest ich kilka, ale najbardziej znane to Osz Bazar i Dordoj Bazar.
Osz Bazar, położony w centrum miasta, jest klasycznym bazarem, gdzie dostaniemy wszystkie lokalne specjały: od kumysu, przez najbardziej wymyślne orzechy, przyprawy, mięsa, po przetwory, sery… Długo by wyliczać. Macie ochotę na smaki Azji Środkowej? To będzie dobre miejsce, żeby zasmakować lokalnych specjałów.
Z kolei Dordoj Bazar, położony na północy miasta, to najprawdopodobniej największy bazar w Azji Środkowej, który funkcjonuje w tym miejscu od ponad ćwierćwiecza. Targowisko ma swoją specyfikę – gęsta sieć alejek składa się z kontenerów transportowych, z których towar sprzedawany jest bezpośrednio. W większości są to produkty z Chin i Turcji (są i z Europy), które przez Kirgistan docierają do Kazachstanu, Uzbekistanu, Tadżykistanu i Rosji. Na bazarze można znaleźć odzież, obuwie, meble, sprzęt AGD, elektronikę, zabawki, artykuły motoryzacyjne, produkty spożywcze. Szacuje się, że w tym molochu pracuje nawet kilkanaście tysięcy osób.
A może wizyta na cmentarzu?
Ci, którzy szukają innego spojrzenia na Biszkek, mogą odwiedzić położony tuż obok bazaru Dordoj… Cmentarz Północny, zajmujący powierzchnię 86 hektarów. Cmentarz był czynny w latach 1951-1976 (obecnie dopuszcza się dokonywanie pochówków pomocniczych w grobach rodzinnych).
Jest coś nostalgicznego w zarośniętej krzewami i drzewami nekropolii, gdzie można znaleźć nagrobki muzułmanów, chrześcijan, żydów. Nas przywiodła na cmentarz mogiła Borysa Grabowskiego. Wynalazca w 1928 roku, jako pierwszy na świecie, transmitował drogą radiową, bezprzewodową, ruchomy obraz za pomocą w pełni elektronicznego systemu telewizyjnego.
