Od domu wieszcza po miejsce, gdzie odebrał sobie życie słynny poseł. Oto 10 atrakcji Białorusi, które warto odwiedzić.
Mereczowszczyzna — dwór Tadeusza Kościuszki
W 1746 r. w niewielkim dworku urodził się bohater wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych, generał armii USA, oraz organizator insurekcji i Najwyższy Naczelnik Sił Zbrojnych Narodowych w powstaniu 1794 roku Tadeusz Kościuszko.
Drewniany dworek w Mereczowszczyźnie, należący w początkach XVIII wieku do Sapiehów, przejął od nich w 1733 roku wraz z całym folwarkiem „Mereczowszczyzną” Ludwik Tadeusz Kościuszko (ojciec Tadeusza). Dworek przypominał bardziej zamożną chłopską chatę niż szlachecki dwór. Budynek był parterowy, modrzewiowy z łamanym dachem, krytym słomianą strzechą.
W trakcie II wojny światowej dwór spalili sowieccy partyzanci, a w 2004 roku, staraniom amerykańskiego Komitetu Odbudowy Domu Rodzinnego Kościuszki, odbudowano go dokładnie w tym miejscu, w którym stał (ze starego dworku zachowały się jedynie fundamenty).
Zamek w Mirze
Jeden z nielicznych obiektów na Białorusi, który znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.
Budowa zamku rozpoczęła się najprawdopodobniej w pierwszych dekadach XVI wieku, wówczas powstał jego szkielet, czyli 27-metrowe wieże i grube na 2-3 metry mury. Zamek zbudowany jest na planie kwadratu o boku 75 metrów. Jego budowę zainicjował starosta brzeski i kowieński Jerzy Illinicz, ale po jego śmierci twierdzę przejęli Radziwiłłowie, którzy pierwotnej bryle z elementami gotyckimi nadali wygląd renesansowy. W wyniku historycznej zawieruchy zamek przechodził z rąk do rąk, niszczyli go Moskale, Szwedzi, za czasów wojen napoleońskich porzucono go.
Jezioro Świteź
Co ciekawe, jest zabytkiem, a rozsławił je Adam Mickiewicz, który urodził się w pobliżu. Wieszcz napisał ballady Świteź i Świtezianka. W pobliżu jeziora znajduje się kamień, na którym wypisano fragment ballady Świteź.
Jezioro ma krystalicznie czystą wodę, co samo w sobie jest wyjątkowe. Nad jeziorem są trzy plaże, z czego przy największej znajduje się parking na 400 samochodów i infrastruktura turystyczna. Linia brzegowa ma około 6 kilometrów i akwen można obejść ścieżką.
Bohatyrowicze
Wieś rozsławiła Eliza Orzeszkowa, osadzając w niej część akcji „Nad Niemnem”. W Bohatyrowiczach nadal mieszkają potomkowie rodu Bohatyrowiczów upamiętnionych w literaturze.
W pobliżu znajduje się opisany w powieści grób Jana i Cecylii, półlegendarnej pary małżonków, którzy mozolną pracą mieli dać początek rodowi Bohatyrowiczów. Na miejscu znajduje się drewniany krzyż z figurą Chrystusa, pamiętający czasy pisarki.
Witebsk — muzeum Marca Chagalla
Dom przy ulicy Pokrowskiej na prawym brzegu Zachodniej Dźwiny, w którym artysta spędził dzieciństwo i młodość na początku XX wieku, wybudował jego ojciec. W czasie wojny budynek został poważnie uszkodzony, ale cudem ocalał. Muzeum Marca Chagalla zostało otwarte w 1997 roku. W jego ekspozycji prezentowane są przedmioty gospodarstwa domowego z przełomu XIX i XX wieku, a także „świadkowie” życia artysty – dokumenty archiwalne, pierwsze prace oraz rzeczy osobiste Chagalla i jego rodziny. Niewiele zachowało się z wystroju wnętrz, ale klimat epoki został wiernie odtworzony. Eksponaty zostały wybrane na podstawie rysunków Marca Chagalla przedstawiających wnętrza jego domu rodzinnego.
Druga część muzeum, Marc Chagall Art Center, znajduje się na lewym brzegu Zachodniej Dźwiny. Centrum szczyci się jedną z największych na świecie kolekcji Chagalla, która obejmuje ponad 300 oryginalnych grafik i reprodukcji jego najsłynniejszych obrazów.
Katedra katolicka pw. św. Franciszka Ksawerego w Grodnie
Katedra Świętego Franciszka Ksawerego (kościół farny, czyli główny) w Grodnie jest jednym z najbardziej znanych kościołów na Białorusi. Kościół wybudowano w latach 1678-1703, konsekrowano w 1705 roku. Dwie strzeliste wieże dobudowano niemal pół wieku później.
Kościół był częścią olbrzymiego kompleksu klasztornego jezuitów, z którego dawne funkcje sprawuje właśnie tylko on. W budynku klasztornym jest teraz więzienie, a w jeszcze innym jedyne muzeum farmacji na Białorusi.
W 1725 roku na wieży północnej zainstalowano zegar wahadłowy, który przeniesiono tu ze zniszczonego budynku ratusza, dzięki czemu jest to jeden z najstarszych działających zegarów wieżowych w Europie.
Wnętrze kościoła zachwyci każdego, bo natkniemy się tam na kilkanaście ołtarzy, w tym główny, który ma wysokość niemal 21 metrów! To arcydzieło sztuki religijnej powstało w latach 1736-1737.
Stare Wasyliszki — miejsce urodzenia Czesława Niemena
W dawnym domu, w którym urodził się artysta w 2011 roku otwarto muzeum. To niewielki, parterowy budynek, do którego pielgrzymują turyści z całej Polski. Zbiory muzeum związane są głównie z życiem artysty spędzonym na Grodzieńszczyźnie. Nie zachowało się zbyt wiele oryginalnych pamiątek, ale twórcy muzeum starali się oddać klimat panujący w domu w latach 40. i 50. XX wieku. Niestety dom jest w złym stanie.
Zaosie — miejsce urodzenia Adama Mickiewicza
Jeszcze jedno miejsce związane z naszym wieszczem, który urodził się w tutejszym dworku w 1798 roku. Od końca XIX wieku do początku I wojny światowej dworek był ruiną, a w 1927 roku żołnierze Wojska Polskiego postawili tu obelisk upamiętniający miejsce urodzenia poety. Dopiero w 1998 roku postanowiono odbudować dawny folwark na podstawie badań archeologicznych i zachowanych rysunków. Teraz kompleks folwarku to dom, obora, stodoła, studnia i spichlerz.
Milkowszczyzna — miejsce urodzenia Elizy Orzeszkowej
Kilkusetletnia wieś, znana przede wszystkim z tego, że urodziła się tutaj Eliza Orzeszkowa. Niestety z dawnego majątku ziemskiego Pawłowskich została m.in. studnia i aleja dwustuletnich klonów, zwana „Aleją Elizy”. We wsi znajduje się także muzeum literacko-krajoznawcze, a dwa kilometry od niej, na wschód, znajdziemy cmentarz rodzinny Pawłowskich, gdzie m.in. pochowany jest Benedykt Pawłowski, ojciec pisarki.
Hruszówka — dwór Reytanów
Dwór, niestety, to zrujnowany budynek z dwuspadowym dachem. Został wybudowany przez Józefa Reytana na przełomie XIX i XX w. stylu nawiązującym do architektury uzdrowiskowej. Budynek pierwotnie był otoczony parkiem, ale niewiele z niego zostało.
W dworze urodził się i zmarł Tadeusz Reytan, słynny poseł, znany z tzw. gestu reytanowskiego, utrwalonego w polskiej kulturze na obrazie Jana Matejki. Po zatwierdzeniu przez sejm I rozbioru Rzeczypospolitej Rejtan wrócił do rodzinnego majątku i tam popadł w obłęd. Ostatnie lata życia miał spędzić zamknięty w murowanej oficynie w pobliżu dworku, gdzie odebrał sobie życie, kalecząc się szkłem. Miejsce pochówku posła nie jest znane.
